Loxocera hoffmannseggi Meigen, 1826

Miłkowski, Marek & Tatur-Dytkowski, Jan, 2022, Potwierdzenie występowania połyśnicy turzycówki Loxocera hoffmannseggi Meigen, 1826 (Diptera: Psilidae) w Polsce. Rediscovery of the rust fly Loxocera hoffmannseggi Meigen, 1826 (Diptera: Psilidae) in Poland, Dipteron (Oxford, England) 38 (4), pp. 32-37 : 32-37

Loxocera hoffmannseggi Meigen, 1826

MATERIAŁ.

Nizina Mazowiecka, Urzut, źródlisko Mrówki (UTM: DC86) ( RYC. 1), 16 VIII 2022, 1♀, na liściu czeremchy amerykańskiej Padus serotina (Ehrh.) Borkh. , 1♀ na liściu turzycy Carex sp. ; 23 VIII 2022, 1♂, na liściu wierzby szarej Salix cinerea L., 1♂, na liściu głogu jednoszyjkowego Crataegus monogyna Jacq. ; 24 VIII 2022, 1♀, na liściu bzu czarnego Sambucus nigra L., leg. J. Tatur-Dytkowski.

W siedlisku gatunku dominują zakrzaczenia wierzbowe, rosnące na skraju podmokłej łąki z turzycami ( RYC. 1). Zarówno samice, jak i samce przylatywały na liście krzewów. Samice siedziały nieruchomo, natomiast samce zaraz po wylądowaniu zaczynały intensywnie penetrować powierzchnię liści.

Wyżyna Małopolska, Radom- Las Kapturski (Nadleśnictwo Radom, leśnictwo Janiszew, oddział 25t) (EB09), 13 VIII 2022, 1♂ , 15 VIII 2022, 1♂, 1♀, leg. M. Miłkowski.

Gatunek występował na podmokłej, śródleśnej łące ( RYC. 2). Muchówki zostały złowione podczas czerpakowania płatu szuwarów wielkoturzycowych Magnocaricion w bardzo ciepły, pogodny dzień. Jeden z osobników siedział nieruchomo na liściu krzewiastego dębu szypułkowego Quercus robur L. na skraju turzycowiska.

L. hoffmannseggi ma czarne czułki, wici czułków są białe, u nasady żółte. Głowa i tułów brązowoczarne, błyszczące. Odwłok w nasadowej i tylnej części czarny, w przedniej części czerwonobrązowy. Odnóża żółtobrązowe, uda ciemniejsze. Długość ciała 10-12 mm.

Do oznaczenia odłowionych muchówek zastosowano opracowania: Beuk 2022 i Withers & Claude 2021.

33

Obserwacje autorów ograniczone są do sierpniowej, gorącej pory roku ale dane literaturowe wskazują na występowanie gatunku od pełni lata do późnej jesieni. Pojaw może trwać 2-3 miesiące ( Shatalkin et al. 2010; Withers & Claude 2021). Behawior muchówek przejawiający się w gwałtownym sposobie poruszania, charakterystycznym drganiu czułków oraz kontrastowym ubarwieniu ciała powodują, że L. hoffmannseggi jest przykładem mimetyzmu – upodabniania się nie tylko wyglądem, ale i zachowaniem do błonkoskrzydłych z rodziny gąsieniczników Ichneumonidae lub nasteczników Pompilidae .

L. hoffmannseggi nie był wykazywany z Polski w ostatnich dziesięcioleciach, co można tłumaczyć m.in. brakiem badań dipterologicznych w okresie pierwszej połowy XX wieku, na co zwrócił uwagę Palaczyk (2020), na przykładzie Phasia aurigera (Tachinidae) . Na zwiększenie liczby obserwacji L. hoffmannseggi na pewno ma wpływ wzrost intensywności badań w ostatnich latach. Na nowych stanowiskach L. hoffmannseggi przedstawionych w niniejszej pracy, autorzy od kilku lat prowadzą intensywne badania entomologiczne i dopiero w bieżącym roku odkryto występowanie gatunku. Nie można wykluczyć, że L. hoffmannseggi występowała wcześniej na omawianych stanowiskach, jednakże zdaniem autorów populacja muchówek musiała zwiększyć liczebność w bieżącym roku, umożliwiając jej wykrycie. W tym przypadku, nie można wykluczyć zwiększenia przeżywalności młodszych stadiów rozwojowych gatunku w ostatnim czasie, na które wpływ mają łagodne zimy. L. hoffmannseggi nie występuje w Skandynawii (poza Danią), a także w krajach nadbałtyckich i na Białorusi (gdzie nie brakuje zbiorowisk Magnocaricion),

34

co wskazuje, że istotny wpływ na ograniczenie rozprzestrzenienia gatunku mają niższe temperatury podczas zimy.

Rozmieszczenie stanowisk L. hoffmannseggi w Polsce – publikowanego i nowych przedstawiono na RYC. 3. Mapę ze stanowiskami wygenerowano za pomocą programu MapaUTM ver. 6 autorstwa Grzegorza Gierlasińskiego.

Biologia L. hoffmannseggi wciąż pozostaje nieznana, jednakże poczynione obserwacje i uwarunkowania siedliskowe wskazują na związek muchówki z turzycami, w których najprawdopodobniej przebiega rozwój larwalny. W związku z tym autorzy proponują polską nazwę dla gatunku – połyśnica turzycówka.