Microdon myrmicae Schönrogge, Barr, Wardlaw, Napper, Gardner, Breen, Elmes & Thomas, 2002

García, Fede García, 2018, Sobre alg ̇ ns mirmecófilos galegos, cunha especie nova para España, Microdon myrmicae Schönrogge et al., 2002 (Diptera: Syrphidae), e Coccinella magnifica Redtenbacher, 1843 (Coleoptera: Coccinellidae) nova para Galicia., Arquivos Entomolóxicos 19, pp. 139-146 : 140

Microdon myrmicae Schönrogge, Barr, Wardlaw, Napper, Gardner, Breen, Elmes & Thomas, 2002

Microdon Meigen, 1803 é un xénero de sírfidos que precisan durante o seu desenvolvemento larvario das formigas. As ṡas larvas están moi modificadas, semellando lesmas (coma tales foron descritas orixinariamente), e vivindo dentro dos formigueiros, onde aliméntanse das larvas das formigas ( Speight, 2014). As poboacións ocupan extensións pequenas, e as femias presentan unha marcada filopatria, descendendo o éxito reprodutor moi rapidamente ao afastarse do formigueiro materno, como foi demostrado para Microdon mutabilis (Linnaeus, 1758) por Elmes et al. (1999).

M. myrmicae está distribuída por gran parte dos países europeos, parasitando formigas de diversas especies do xénero Myrmica Latreille, 1804 ( Speight, 2014). En Iberia, M. myrmicae era coñecida só para o norte de Portugal ( Tartally et al., 2013), polo que a presente cita é a primeira para España.

Nos imagos non é posible distinguila, en boa parte dos casos, da ṡa especie xemelga, Microdon mutabilis (Linnaeus, 1758) ( Speight & Sarthou, 2013) , tamén citada para a fauna ibérica ( Marcos-García et al., 1998) . A diferenciación ten que vir, logo, pola morfoloxía do pupario ( Fig. 1 ), no que os órganos respiratorios anteriores de M. myrmicae son máis longos có seu diámetro basal, mentres que en M. mutabilis son máis curtos ( Schönrogge et al., 2002; Speight & Sarthou, 2013). A diferencia sinalada para a forma das mandíbulas nas claves de Speight & Sarthou (2013) foi rebatida por Schmid (2004).

Material estudado:

— Cova da Serpe, Guitiriz, Lugo. 26-IV- 2017. 43º6’6” N 7º55’16” O. 720 m. Prado ḣmido, con Erica tetralix , Calluna vulgaris , Drossera rotundifolia e Ulex sp. En terrón de herba, nas galerías e cámaras dun niño de Myrmica aloba Forel, 1909 . Observáronse catro puparios. Nun deles a parte anterior estaba rota, podéndose ver a pupa case ó final do seu desenvolvemento, da que xurdiu o imago uns días despóis ( Fig. 2 ). Descoñécese o ṅmero total de exemplares de Microdon que había no niño xa que non se escavou o formigueiro.

— Fraguas, Guitiriz, Lugo. 4-VII- 2018. 43º7’43” N 7º52’22” O. 470 m. Prado ḣmido con xuncos. Tamén en terrón de herba con M. aloba . Tres puparios baleiros, bastante deteriorados.

Medidas biométricas en micras (n=2): lonxitude da base do pupario=6708, lonxitude órgano respiratorio posterior=744, ancho na base do órgano respiratorio posterior= 944, lonxitude órgano respiratorio anterior=766, ancho na base do órgano respiratorio anterior= 522, relación lonxitude/ancho órgano respiratorio anterior=0,68.

M. aloba é un endemismo ibérico moi abondoso en Galicia, e xa era coñecida como hospedeira de M. myrmicae no norte de Portugal ( Tartally et al., 2013). O hábitat e a especie que parasita coinciden co que se coñece da bioloxía da especie.

O imago emerxendo é un feito coincidente co coñecido para a bioloxía da especie, que voa en maio ( Witek et al., 2012). O adulto é da forma dourada segundo Wolton (2017).

Un pupario de M. myrmicae foi depositado no Museu de Ciències Naturals de Barcelona ( MCNB) (rexistro MZB-2018-0372); o resto do material, na colección do autor.

Figures

Fig. 1.- M. myrmicae: a.- Pupario; b.- respiratorio anterior; c.- Detalle da escultura.

Fig. 2.- M. myrmicae: imago no pupario.